Legitymacja czynna wierzyciela
Od 20 stycznia 2008 r. obowiązuje w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym art. 52 par. 1a umożliwiający ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami na wniosek wierzyciela jednego z małżonków. Dodanie powyższego przepisu było związane z wprowadzeniem ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
Legitymacja czynna wierzyciela do wystąpienia z żądaniem uzasadniana jest przede wszystkim koniecznością harmonizacji art. 52 k.r.o. z art. 41 k.r.o. Możliwość skorzystania z tego powództwa zależy przede wszystkim od tego, czy powód jest wierzycielem jednego z małżonków. Aby wykazać istnienie tego przymiotu, należy okazać ważny tytuł wykonawczy. Gdyby okazało się, iż powód jest wierzycielem obojga małżonków, przepis ten nie będzie miał zastosowania.
Jakie muszą być spełnione przesłanki?
Sąd będzie mógł uwzględnić powództwo wierzyciela o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżonków, tylko jeśli zostaną spełnione następujące przesłanki.
Pierwszą przesłanką jest, istnienie wierzytelności względem jednego z małżonków. Wierzytelność ta musi być stwierdzona tytułem wykonawczym. Zastosowanie mają tytuły sądowe i administracyjne.
Ponadto, konieczne jest uprawdopodobnianie, iż dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków jest niezbędne do zaspokojenia tej wierzytelności. Nie trzeba udowadniać, iż do zaspokojenia wierzytelności potrzebny jest podział majątku wspólnego, ani też faktu, że majątek osobisty dłużnika okazał się niewystarczający. Wystarczy tylko wykazać znaczącą różnicę pomiędzy majątkiem osobistym małżonka-dłużnika a majątkiem wspólnym.
Kiedy wnieść powództwo?
Powództwo wytoczone na podstawie art. 52 par. 1a k.r.o., wniesione przed powstaniem wierzytelności jest niedopuszczalne, nie może też stanowić ono sposobu zabezpieczenia roszczenia. Również powództwo wniesione przed wymagalnością roszczenia powinno zostać oddalone. Oddalenie powództwa dotyczy też sytuacji, w której zaciągnięto zobowiązanie za zgodą małżonka-dłużnika, zobowiązanie zaciągnęli oboje małżonkowie lub małżonkowie zawarli umowę małżeńską majątkową, na podstawie której znieśli wspólność ustawowa małżeńską.
Wytaczając powództwo, wierzyciel pozywa oboje małżonków. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu w wyroku z dnia 15 października 2013 r., III Ca 464/13, stwierdził, że z instytucji z art. 52 § 1a k.r.o. powinno się korzystać z dużą ostrożnością, ponieważ jest ona uznawana za daleko ingerującą w wolność i swobodę małżonków. Z kolei przesłanki mieszczące się w tym przepisie należy interpretować ściśle, a nie rozszerzająco. W szczególności niedopuszczalna jest sytuacja, w której powództwo zostanie wniesione w celu szykanowania małżonka czy małżonków, a nie w celu zaspokojenia należności wierzyciela. Legitymacja wierzyciela do wniesienia powództwa ma jedynie zapewnić mu ochronę, w sytuacji, w której niemożliwe okaże się zaspokojenie wierzytelności z majątku dłużnika, pozostającego we wspólności majątkowej.
Celem uzyskania porady w sprawach ustanowienia rozdzielności majątkowej, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.
Agnieszka Skoracka – adwokat