Już niedługo będziemy obchodzić Międzynarodowy Dzień Mediacji, który w tym roku wypada 15 października 2020 r. W Polsce oprócz Dnia Mediacji odbywa się również Tydzień Mediacji, podczas którego rozpowszechnia się wiedzę o pokojowych sposobach rozstrzygania sporów. Znaczącą rolę odgrywają wówczas sądy, ośrodki mediacyjne, kancelarie prawne czy uczelnie, w których odbywają się dyżury mediatorów, warsztaty i konferencje naukowe. W tym roku, z uwagi na panującą pandemię, najpewniej nie będzie to organizowane na taką skalę jak zazwyczaj, ale wciąż będzie można uzyskać bezpłatne porady w sprawie mediacji, udając się na dyżur do sądu.
Co to jest mediacja?
Mediacja jest jedną z alternatywnych metod rozwiązywania sporów. Jej celem jest dojście do ugody – czyli porozumienia stron. W mediacji biorą udział skonfliktowane ze sobą strony oraz bezstronny mediator. Polega na dobrowolnej rozmowie stron, w trakcie której dąży się do wspólnej zgody.
Jakie są zasady mediacji?
W mediacji obowiązują zasady: dobrowolności, bezstronności, poufności, neutralności i fachowości.
- Dobrowolność polega na tym, że strony wyraziły dobrowolną zgodę na udział w mediacji, tzn. nikt nikogo nie zmusił do prowadzenia rozmów mediacyjnych, a także, że mają prawo rezygnacji z mediacji na każdym etapie bez podania przyczyny.
- Bezstronność odnosi się do roli mediatora, który nie może faworyzować żadnej ze stron.
- Poufność oznacza, że wszystkie informacje, które zostały przekazane przez strony podczas mediacji są objęte tajemnicą, tzn. mediator oraz uczestnicy nie ujawniają ich osobom trzecim.
- Neutralność polega na tym, że mediator nie narzuca swojego zdania stronom, jego rola ogranicza się do słuchania i pomocy w wypracowaniu rozwiązania.
- Fachowość dotyczy mediatora i mówi o tym, że powinien on posiadać odpowiednie kwalifikacje, a także je rozwijać.
Jak przebiega mediacja?
W pierwszej kolejności, żeby w ogóle mogła odbyć się mediacja, należy o to zawnioskować. Wniosek taki można złożyć zarówno przed wszczęciem postępowania sądowego, jak i po wszczęciu. Następnym krokiem jest wyznaczenie osoby mediatora, którego strony same sobie wybierają lub robi to sąd. Sąd wydaje postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji, a następnie mediator ustala ze stronami termin i miejsce spotkania. Mediator musi dokładnie wyjaśnić stronom jaki jest cel mediacji i jej zasady. Najpierw odbywa się spotkanie wstępne, zwykle mediator spotyka się z każdą ze stron osobno, a następnie odbywa się wspólne spotkanie skonfliktowanych stron i mediatora. Mediacja może skończyć się już na pierwszym spotkaniu lub może być kontynuowana na kolejnych. Jej celem jest podpisanie ugody. W przypadku skierowania sprawy do mediacji przez sąd, mediator składa do sądu protokół z mediacji i treść ugody, jeśli takowa została zawarta. W przypadku gdy mediacji nie uda się przeprowadzić z pozytywnym skutkiem – mediator zawiadamia jedynie sąd, że mediacja nie powiodła się, bez wskazywania jakichkolwiek przyczyn. Brak ugody nie powoduje też jakichkolwiek negatywnych konsekwencji procesowych dla stron, a spór toczy się dalej przed sądem tak, jakby mediacji nie prowadzono w ogóle.
Sąd zatwierdza ugodę, jej uprawomocnienie kończy postępowanie. Z kolei po zawarciu ugody w mediacji „pozasądowej”, również można przesłać ją do sądu w celu zatwierdzenia. Ugoda pozasądowa zatwierdzona przez sąd ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. Jeżeli jednak strony nie dojdą do porozumienia i nie podpiszą ugody, sprawa wraca do sądu.
Jakie są korzyści mediacji?
Mediacja pozwala uniknąć stresu, jaki niewątpliwie wiąże się z procesem sądowym. Jej atutem jest oszczędność czasu i nakładów finansowych – inaczej niż w procesie sądowym, który może trwać nawet lata i angażować znaczne, często nieproporcjonalne do oczekiwanego rezultatu fundusze. Mediacja jest szansą dla obu stron na spokojne rozwiązanie sporu oraz zachowanie poprawnych relacji z drugą stroną konfliktu, co zwłaszcza w przypadku osób, które nadal będą, chcąc – nie chcąc, utrzymywały ze sobą relacje, czy to osobiste czy biznesowe, jest nie do przecenienia.
Więcej o mediacji możecie Państwo dowiedzieć się bezpośrednio w naszej Kancelarii. Zapraszamy serdecznie do kontaktu.
Apl. adw. Agnieszka Skoracka
Adw. Aleksandra Kręglewska – Tabędzka